الزامات افزودنی های بتن پاششی

مقدمه

امروزه بتن های پاششی به دلیل سهولت اجرا و نیز سرعت بالای بتن ریزی، به یکی از گزینه های در دسترس برای بتن ریزی تبدیل گردیده است. کاربردهای این نوع از بتن ها به ویژه در تونل سازی و سدسازی موجب شده است تا این نوع از بتن ها در کانون توجه مهندسان این حوزه ها قرار بگیرد.  به دلیل مزیت های موجود در بتن ریزی به روش پاششی، امروزه توجه به ویژگی های افزودنی های مورد استفاده در این نوع از بتن ها در اولویت مهندسان راه و ساختمان قرار گرفته است. طبق تعریف استاندارد ملی ایران، موادی که قبل از یا در حین فرایند پاشش، در مقادیر حداکثر 5 درصد وزن سیمان، به منظور اصلاح خصوصیات مخلوط تازه و یا سخت شده به مخلوط بتن اضافه می گردند، افزودنی های بتن پاششی نام دارند. البته این مورد در افزودنی های زودگیرکننده بتن پاششی می تواند تا حداکثر 12 درصد وزن سیمان نیز به مخلوط اضافه شود.

در این مقاله به صورت خلاصه به برخی از الزامات ملی و بین المللی افزودنی های بتن های پاششی پرداخته می شود.

الزامات افزودنی های بتن پاششی طبق استاندارد ملی ایران:

افزودنی هایی که در دامنه کاربرد استاندارد 5-2930 قرار می گیرند به طور کلی در سه دسته افزودنی های زودگیرکننده قلیایی و بدون قلیا، افزودنی های کنترل کننده روانی و افزودنی های بهبود دهنده پیوند قرار می گیرند. افزودنی های زودگیرکننده بتن پاششی گیرش آنی در بتن پاششی ایجاد کرده و با افزودنی زودگیرکننده در استاندارد 2-2930 متفاوت است. افزودنی های زودگیرکننده بدون قلیا با مقدار قلیای حداکثر 1 درصد جرم افزودنی تعریف می گردد. افزودنی های کنترل کننده روانی، روانی را برای یک دوره طولانی حفط کرده و افزودنی بهبود دهنده پیوند پیش یا در حین فرآیند به بتن پاششی اضافه شده و پیوند بین لایه بتن پاششی و سطح بستر را افزایش می دهد.

الزامات عمومی:

افزودنی های بتن پاششی، طبق استاندارد ملی 6- 2930 نمونه برداری شده و باید با الزامات استاندارد ملی 1-2930 و الزامات اختصاصی فهرست شده در الزامات اختصاصی استاندارد 5-2930 مطابقت داشته باشند.  

الزامات اختصاصی:

افزودنی های بتن پاششی باید با الزامات اختصاصی ذیل مطابقت داشته باشند.  روش های آزمون مربوط به افزودنی های کنترل کننده روانی و بهبود دهنده پیوند در پیوست الف و ب استاندارد 5-2930 آورده شده است.

الزامات افزودنی های بتن پاششی طبق استاندارد آمریکا:

استاندارد ASTM C1141 تمام افزودنی هایی که با هدف تغییر ویژگی های مخلوط به شاتکریت سیمان پرتلند افزوده می شود، را درزمره افزودنی های بتن پاششی قرار می دهد. طبق این استاندارد افزودنی های بتن پاششی می بایست با الزامات جدول 1 از این استاندارد مطابق باشند. بنا به درخواست خریدار، سازنده باید به صورت کتبی اعلام کند که ماده افزودنی عرضه شده اساساً از نظر غلظت، ترکیب و عملکرد مشابه ماده افزودنی است که قبلاً تحت این مشخصات آزمایش شده و مطابق با الزامات مربوطه است.با توجه به درخواست کارفرما مبنی بر ارائه میزان کلر موجود در افزودنی، تولید کننده این مواد می بایست این مقدار را اعلام نماید.

الزامات افزودنی های بتن پاششی طبق استاندارد اروپا:

طبق تعریف استاندارد EN 934-5، موادی که قبل یا حین اجرای پاشش به مخلوط بتن اضافه می شوند تا ویژگی های مخلوط را در حالت های تازه و یا سخت شده یا هردو تغییر دهند، افزودنی های بتن پاششی نامیده می شوند. تمامی افزودنی های بتن پاششی طبق این استاندارد می بایست با الزامات عمومی جدول 1 از این استاندارد و الزامات خصوصی عملکردی جداول 2 تا 5 مطابقت داشته باشند. سایر انواع افزودنی های مطابق با الزامات EN 934-2 نیز باید مطابق با الزامات این استاندارد تلقی شوند.

افزودنی های زودگیر بتن پاششی:

طبق تعریف این استاندارد، افزودنی های زودگیر بتن پاششی، افزودنی است که قبل یا حین فرآیند پاشش بتن به منظور رشد سرعت گیرش اولیه و سخت شدن بتن فراتر از محدودیت های افزودنی های زودگیر معمولی بتن طبق تعریف EN934-2، به آن اضافه می گردد.

افزودنی های تیکسوتروپیک:

مواد افزودنی که قبل یا حین فرآیند پاشش به بتن اضافه می شود تا قبل از ریزش بتن در زمان گیرش، ضخامت مورد نظر بتن تامین گردد.

افزودنی های کنترل کننده هیدراسیون:

در این نوع از افزودنی های یک سیستم دوگانه وجود دارد. جزء اول قبل از پاشش به بتن تازه اضافه می گردد تا از گیرش جلوگیری کرده و قوام بتن را حفظ نماید یا به مخلوط خشک بتن شامل سنگدانه های خیس اضافه می گردد تا از گیرش جلوگیری کند. جزء دوم در نازل به بتن اضافه می گردد تا فرآیند گیرش یا سخت شدن را کنترل نماید.

افزودنی های بهبود دهنده چسبندگی:

افزودنی هایی که به مخلوط بتن پاششی در نازل اضافه می گردند تا چسبندگی بین لایه های بتن پاششی و یا سطح بستر را ارتقا دهند.