الزامات اجرای گروت اپوکسی

الزامات مربوط به اجرای گروت اپوکسی بین فونداسیون ها و پایه های تجهیزات و ماشین آلات که به طور کلی شامل الزامات مربوط به ماده، قرارگیری در مقطع (اجرا) و کنترل کیفیت است. ACI 351.5 استانداردی است که در صورت وجود مغایرت درآزمایش‌ها، می‌توان نتایج را بوسیله آن کنترل کرد. این استاندارد، مقادیر را بر حسب واحد اینچ-پوند بیان می‌کند که در سیستم SI نیز موجود است. قواعد و تعاریف کلی موجود در استاندارد به شرح زیر می‌باشد:

هدباکس: وسیله ای برای کنترل جریان گروت در قالب.

سطح آزاد گروت: قسمتی از گروت که در زیر یا در محدوده 4 اینچی صفحه یا دستگاه قرار ندارند.

اسناد ارسالی: پیمانکار باید اسناد مورد نیاز و مشخصات را مطابق با اسناد قرارداد به کارفرما ارائه دهد.

کنترل کیفیت پیمانکار: کنترل کیفیت باید با استفاده از ابزارها و روش‌های کنترل استاندارد و قرارداد گروت اپوکسی باشد. اگر پیمانکار یک آزمایشگاه جهت تست و کنترل کیفیت معرفی می کند، باید اسناد مربوط به صلاحیت های آزمایشگاه پیشنهادی را برای پذیرش ارسال کند. موارد قابل ارائه به کارفرما جهت بررسی های لازم می‌تواند شامل: سابقه کار پرسنل نظارت، لیست تجهیزات و روش‌ها، روش های دقیق برای گروت ریزی می‌باشد. همچنین قبل از اجرا باید به نکاتی مانند: اطلاع رسانی به موقع به نماینده کارفرما برای اجازه بازرسی از محل فونداسیون و قالب‌بندی انجام شده(در صورت وجود) قبل از گروت ریزی، نتایج آزمون، بررسی دقیق نقشه‌ها و جزئیات پروژه توجه کرد. قالب و لوازم جانبی قالب را همانطور که در اسناد قرارداد مشخص شده است باید در پروژه اجرا گردد. همچنین گروت باید طبق دستورالعمل‌های سازنده و برگه‌های اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) تحویل، ذخیره و نگهداری شود.

تضمین کیفیت و کنترل: مواد و عملیات گروت ممکن است با پیشرفت کار توسط کارفرما آزمایش و بازرسی شود. درصورت بروز هرگونه مشکل و یا نقص چه در ماده و چه در اجرا که در اسناد ارائه شده وجود نداشته باشد، می‌تواند مانع از تایید نهایی کارفرما شود. قبل از انجام هر کاری آزمایشگاه پیشنهتدی باید توسط کارفرما پذیرفته شود. آزمایش‌های میدانی گروت‌ها نیز باید توسط پرسنل آموزش دیده برای آزمایش گروت‌های اپوکسی انجام شود.

وظایف و مسئولیت های پیمانکار: پیمانکار وظایف و مسئولیت های زیر را بر عهده خواهد گرفت (مگر اینکه در اسناد قرارداد طور دیگری مشخص شده باشد) :

• واجد شرایط بودن مواد پیشنهادی.
• فراهم کردن شرایط و کمک به نمونه گیری جهت تست توسط آزمایشگاه.
• پیگیری تکمیل تست های کیفیت و تعیین و تایید پرسنل توسط آزمایشگاه پروژه، حداقل تا 24 ساعت قبل از شروع عملیات.
• فراهم کردن شرایط بوسیله امکانات کافی در محل پروژه جهت نگهداری ایمن و پخت اولیه نمونه‌های آزمایش گروت برای استفاده آزمایشگاه.

کنترل کیفیت باید انجام شود تا اطمینان از مواردی مانند نکات زیر حاصل شود:

• استفاده از گروت اپوکسی مشخص که تاریخ انقضا آن نگذشته باشد.
• آماده سازی فنداسیون و سطح زیرکار به خوبی انجام شده باشد.
• قالب بندی به درستی و مناسب پروژه اجرا شده باشد.
• تست های مورد نیاز در بازه مشخص انجام شود.
• روش های صحیح اجرا استفاده شود.
• دمای لازم برای پخت برای مدت زمان مورد نیاز کنترل شود.
• شیم پلیت ها، گوه ها یا قطعات تراز کننده، در صورتی که در اسناد به آن ها اشاره نشده باشد، پس از اینکه مواد به پخت کامل رسید، درصورت امکان برداشته می شوند.
• دمای بیس پلیت، مواد گروت، فونداسیون و محیط در بازه مشخص شده قرار داشته باشد.
• وضعیت رطوبت سنگدانه گروت و فنداسیون در بازه مشخص شده قرار داشته باشد.

در نهایت گروت تکمیل شده باید با الزامات اجرایی مشخصات و اسناد قرارداد مطابقت داشته باشد. گروتی که نتواند یک یا چند مورد از الزامات اسناد قرارداد را برآورده کند اما متعاقباً با درنظر گرفتن راهکارهایی مانند تعمیر به حداقل های مدنظر برسد، پذیرفته می شود. گروتی که یک یا چند مورد از الزامات اسناد قرارداد را برآورده نمی کند و نمی تواند در ادامه مطابقت لازم را داشته باشد، رد می شود. گروت رد شده باید با حذف و جایگزینی و یا با ساز و کارهایی جهت تقویت و برآورده کردن نیازهای پروژه طبق دستور کارفرما تعمیر شود. برای انطباق کار رد شده، باید از روش‌هایی استفاده کرد که الزامات مربوط به عملکرد، دوام، حد مجاز ابعادی و ظاهر را مطابق با حداقل های کارفرما برآورده ‌کند. روش‌های تعمیر و بازسازی پیشنهادی، مواد جایگزین و اصلاحات مورد نیاز برای تعمیر گروت برای برآورده کردن الزامات اسناد قرارداد باید ارائه شود. حد مجاز ابعادی، باید با ACI 117 مطابقت داشته باشد مگر اینکه خلاف آن مشخص شده باشد. گروت با ابعاد کوچک‌تر از حد مجاز مشخص شده در ACI 117 ممکن است از نظر استحکام و مقاومت ضعیف در نظر گرفته شوند. همچنین گروت با ابعاد بزرگتر از حد مجاز مشخص شده در ACI 117 در معرض رد شدن هستند زیرا از نظر اقتصادی به پروژه آسیب می زند.

معیارهای زیر به دلیل براورده نکردن الزامات مقاومتی، باعث رد شدن گروت در پروژه خواهد شد:

• مقاومت گروت با پارامترهای مشخص شده مطابقت ندارد.
• اندازه، مقدار، درجه، موقعیت یا آرایش آرماتور با الزامات 3.1.5 یا سایر اسناد قرارداد مغایرت دارد.
• گروت که با ابعاد یا محل مورد نیاز متفاوت است.
• محافظت ناکافی از گروت در برابر دمای شدید و سایر شرایط نامطلوب محیطی در مراحل اولیه سخت شدن و توسعه مقاومت.
• صدمات مکانیکی، آتش‌سوزی ساختمانی، یا برداشتن زودهنگام قالب‌ها که منجر به مقاومت ضعیف می‌شود.

هنگامی که مقاومت گروت اپوکسی به میزان مورد نظر نمی رسد، اقدامات ارائه شده در بندهای زیر ممکن است توسط کارفرما مورد نیاز باشد:

• تجزیه و تحلیل ساختاری، آزمایش اضافی، یا هر دو
• تست مغزه گیری
• آزمایش‌های بارگذاری، که ممکن است در صورت عدم قطعیت یا غیرعملی بودن آزمایش مغزه گیری یا اگر تجزیه و تحلیل ساختاری ایمنی تجهیزاتی که زیر آن گروت اجرا شده را تأیید نکند، مورد نیاز است.
• استحکام بخشی با ساخت و ساز اضافی یا جایگزینی گروت ریزی؛ که با تجزیه و تحلیل سازه یا نتایج آزمایش ثابت شده میزان مقاومت موردنظر حاصل نشده است.
• ارائه مستندات برای کار تعمیر پیشنهادی جهت مطابقت دادن گروتینگ (با مقاومت کمتر از میزان مدنظر) با اسناد قرارداد.

دوام گروت نیز زمانی کمتر از حد مورد نظر در نظر گرفته می شود که با الزاماتی که دوام را کنترل می کند، مطابقت نداشته باشد. این الزامات عبارت اند از:

• عدم تطابق مقاومت گروت با اسناد قرارداد.
• جزئیات مواد گروت مطابق با الزامات مندرج در اسناد قرارداد نیست.
• عمل آوری مطابق با اسناد قرارداد نیست.
• حفاظت ناکافی از سطوح گروت در برابر شرایط محیطی مضر طبق اسناد قرارداد.

هنگامی که دوام گروت اپوکسی به میزان مورد نظر نمی باشد، اقدامات ارائه شده در بندهای زیر ممکن است توسط کارفرما مورد نیاز باشد:

• نمونه هایی از مواد تشکیل دهنده مورد استفاده در گروت تهیه و آزمایش می شود.
• نمونه های گروت با مغزه گیری، اره کردن یا سایر روش های قابل قبول، دریافت می شود.
• ارزیابی آزمایشگاهی گروت و مواد گروت برای مقاومت آن در برابر هوا، حمله شیمیایی، سایش یا سایر خرابی‌ها و همچنین برای ارزیابی محافظت میلگردها و ثابت ساز(شیم پلیت) های فلزی در تماس با گروت در برابر خوردگی، انجام می گیرد.
• طبق دستور کارفرما، گروت رد شده به دلیل کمبود دوام، تعمیر یا جایگزین می شود.
• ارائه اسناد جایگزین برای تطبیق گروت با مفاد قرارداد جهت پذیرش صورت می گیرد.

در ادامه آماده سازی و اجرا باید طبق الزامات مشخص شده صورت بپذیرد. سطح بتن فنداسیون که در تماس با گروت خواهد بود، باید تمیز شده و شیره بتن نیز کامل از بین برود تا حدی که حداقل اندازه بین بلندترین و عمیق ترین نقطه روی سطح آن 0.5 اینچ باشد و سنگدانه های بتن نمایان شود. برای مضرس کردن سطح فقط از ابزارهای دستی کوچک یا یک چکش بادی کوچک با حداکثر ضربه 30 پوندی به یک شیء تیز استفاده شود. از ابزارهای میخکوبی، پتک، چکش های بزرگ یا سنگ شکن استفاده نشود. در ادامه سطح کاملا تمیز و محافظت شود. اگر از آب برای تمیز کردن استفاده می شود، قبل از اجرای گروت، باید سطح به مدت حداقل 48 ساعت در هوا خشک شود. رطوبت فنداسیون بوسیله روش پیشنهادی تولید کننده ماده، باید تست شود. در صورت وجود مغایرت باید این رطوبت تنظیم گردد. سطح باید از هرگونه آلودگی از جمله روغن و گردو خاک و... پاک شود. قالب گیری باید طبق مفاد قرارداد بوسیله اجزاء غیرچسبنده (به طور مثال قالب چوبی با کاور نایلونی) صورت می پذیرد. نصب پین ها، رولپلاک و یا وسایل دیگر برای کنترل ترک های انقباض، بلند کردن لبه یا هر دو، در مناطقی که گروت مهار نشده طبق  اسناد قرارداد انجام می گیرد. سطح فنداسیون باید جهت بررسی جلوگیری از حبس هوا در نقاط مختلف مورد بررسی قرار بگیرد. اگر مقاط کور وجود دارد باید شناسایی شود و از راهکارهایی مانند ایجاد و یا در نظر گرفتن حفره با ابعاد 0.25 تا 0.5اینچ در آن نقطه، استفاده شود. بررسی شود که فاصله سوراخ‌های در نظر گرفته شده برای اجرای گروت به گونه‌ای باشند که دوغاب بیش از تقریباً 48 اینچ حرکت نکند. سوراخ‌ها باید به گونه‌ای قرار داده شوند که بتوان اجرا را از یک سوراخ شروع کرد و به سوراخ‌های دیگر رفت تا اطمینان حاصل شود که گروت در زیر تمام مناطق جریان دارد. این سوراخ ها برای پمپاژ گروت اپوکسی باید 3/4 تا 2 اینچ باشد. سوراخ های گروت ریزی برای گروت به روش ریزش آزاد باید 3 تا 6 اینچ قطر داشته باشد.

قالب ها باید مطابق با ACI 301 ساخته شوند. قالب ها باید حداقل 1 اینچ بالاتر از بالاترین ارتفاع ماده گروت در زیر دستگاه گسترش یافته و باید طوری ساخته شوند که بتوان گروت را تا حد امکان به طور مداوم و سریع قرار داد. همچنین ممکن است قالب هایی برای جلوگیری از جاری شدن گروت روی سطح بالایی بیس پلیت درنظر گرفته شود. سطح قالب را با مواد قابل قبولی پوشیده شود که از چسبندگی با گروت اپوکسی جلوگیری کند.

هنگامی که گروت در اطراف محیط فنداسیون را پر می‌کند، قالب هایی باید درنظر گرفت تا حداقل فشارهد گروت را تا 12 اینچ در یک طرف حفظ کند و باعث حرکت آن به زیر بیس پلیت شود. هدباکس با ارتفاع 2 تا 4 اینچی از بیس پلیت ساخته و با شیب تقریباً 45 درجه از صفحه فاصله داشته باشد.

حداقل ضخامت زیر بیس پلیت باید 1.5 اینچ باشد. همچنین برای مکان‌هایی که گروت از طریق سوراخ‌های گروت ریزی در قالب به زیر بیس پلیت پمپ می‌شود، قالب‌ها باید حداقل 2 اینچ فاصله از اطراف داشته باشند. حداقل فاصله زیر صفحه نیز باید 1.5 اینچ باشد. قالب ها باید حداقل 1 اینچ بالاتر از بالاترین ارتفاع گروت زیر صفحه باشند.

کنج ها درصورت امکان باید گرد، با حداقل شعاع 0.75 اینچ باشد و یا تمام گوشه ها به حالت پخ شکل بگیرد. درز انبساط هر 3 تا 7 فوت قرار داده شود. تمام گوشه های داخل یا خارج دو نیم شود. درزهای انبساط باید در تمام عرض مقطع، تمام طول مقطع یا هر دو اجرا شوند. تمام درزهای انبساط باید برای جلوگیری از نشتی همانطور که مشخص شده است آب بندی شود.

برای ساخت ماده باید از میکسرهای توصیه شده توسط سازنده گروت باید استفاده شود. میکسرها باید تمیز و مجهز به تیغه هایی با مقاومت بالا برای مخلوط کردن باشند که در ASTM C1107، نیز به آن اشاره شده است. گروت باید با نسبت های مشخص شده توسط تولید کننده ماده ترکیب شود. مقاومت نهایی بسته به رعایت این نسبت ها می باشد. زمان میکس کردن نیز باید طبق دستورالعمل ارائه شده توسط تولید کننده باشد. بعد از ترکیب گروت بلافاصله باید اجرا شود. زمان کارپزیری باید طبق مشخصات ارائه شده ماده در نظر گرفته شود.

دمای محیط، دمای گروت در هنگام اجرا، و دمای فنداسیون و بیس پلیت را باید در محدوده دمایی توصیه شده توسط سازنده تنظیم کرد. برای خنک کردن فونداسیون و صفحه نباید از یخ یا آب استفاده کرد. اجرای گروت باید از یک سمت انجام شود و تا زمان خارج شدن آن از قسمت مقابل دستگاه و بالا آمدن آن ادامه پیدا کند. سپس نقطه اجرا یا هدباکس قابل حمل به آرامی در امتداد صفحه از یک انتها به سر دیگر یا به قسمت درز انبساط بعدی منتقل می شود. تا زمانی که سطح گروت در طول صفحه در طرف مقابل حرکت نکند، نقطه قرارگیری نباید جابجا شود. پس از پایین رفتن گروت در هدباکس نباید اجازه داد که هدباکس خالی شود. برای کنترل تولید گرما و انقباض، توصیه های سازنده را برای درنظر گرفتن ضخامت قبال اجرای گروت باید درنظر گرفته شود.

تا زمانی که گروت به اندازه کافی سفت نشده باشد و تا اطمینان حاصل شود که گروت زیر سطح صفحه فرو نمی‌رود، قالب‌ها، هدباکس یا گروت را (به جز زمان ریختن) نباید جدا کرد. سطح باید مطابق با توصیه های سازنده یا همانطور که در اسناد قرارداد مشخص شده است، صاف شود. اگر ماله‌کشی یا جاروکشی مشخص شده است، در حالی که گروت هنوز چسبنده است، این  کار انجام شود. از گروت در برابر شرایط آب و هوایی سرد یا گرم تا زمانی که استحکام طراحی حاصل شود محافظت گردد. سپس دما باید به آرامی در طی 48 ساعت به دمای محیط تنظیم شود. هنگامی که دوغاب به استحکام طراحی رسید، قالب ها، جک ها و شیم پلیت های موقت برداشته شود. هرگونه درز انبساط باید با مواد قابل قبول پر شود. اگر در اسناد قرارداد مشخص شده است، روی فونداسیون و گروت را با مواد پوششی قابل قبول باید پوشاند.

نمونه برداری برای آزمایش باید به صورت مستمر صورت بگیرد. آزمایش طبق ASTM C579 قابل ارزیابی خواهد بود. بیس پلیت باید برای حرکت فراتر از تلورانس های مشخص شده بررسی شود. اگر خارج از تلورانس مشخص شده است، کارفرما باید مطلع شود. گروت باید از نظر نرمی بررسی شود. با ضربه زدن بر روی سطح و گوش دادن به صداهای قسمت های توخالی، گروت را برای حفره ها بررسی کنید. در صورت شناسایی، جاهای خالی باید طبق توصیه های تامین کننده مواد پر شود. بازرسی مجدد از نظر فضای خالی در صورت لزوم، باید طبق موارد ذکر شده انجام شود.

بلافاصله پس از اتمام اجرا، تمام ابزارها و تجهیزات اختلاط باید با استفاده از آب یا یک حلال تایید شده تمیز شوند. تمام مواد اپوکسی مخلوط استفاده نشده و بقایای پاکسازی باید مطابق با اسناد قرارداد دور ریخته شوند.

شرکت صنایع شیمی ساختمان آبادگران با طراحی گروت‌های مناسب با توجه به نیاز پروژه در جهت کنترل حرارت زایی ترکیب، این امکان را فراهم ساخته است تا گروت ریزی در شرایط مختلف طبق نکات اجرای گروت ارائه شده با بالاترین کیفیت صورت بپذیرد.

مراجع:

1. Specification for Installation of Epoxy Grout between Foundations and Equipment Bases.
2. Report on Grouting between Foundations and Bases for Support of Equipment and Machinery.
3. The Grouting Handbook, A Step-by-Step Guide to Heavy Equipment Grouting (Civil and Mechanical Engineering).

برای کسب اطلاعات بیشتر به مقالات زیر مراجعه فرمایید:

- کاربرد گروت‌ها‌‌ی پایه سیمانی و اپوکسی

- الزامات نصب گروت های سیمانی

- آماده سازی سطوح پیش از اجرای گروت

- اختلاط گروت، جایدهی گروت ، حفاظت و کنترل کیفیت گروت