آب بند سازی بتن
آب بندسازی یک روش بهبود خواص سطح یا سازه برای جلوگیری از نشت آب تحت فشار ناشی از آب می باشد. بتن با کیفیت بالا، استفاده از افزودنی های مناسب و نیز کم کردن فشار هیدرواستاتیک توسط زهکشی مشکلات نشت آب را رفع می نمایند ولی کافی نیست. آب بندسازی غشایی، قابل اعتمادترین نوع موانع به منظور جلوگیری از ورود آب مایع به درون یک سازه می باشد. سیستم های آب بند سازی، می توانند در وجه مثبت یا منفی (نشت مثبت یا نشت منفی) اجرا گردند. اساس آب بند سازی، چه در وجه مثبت چه در وجه منفی، بر پوشش دادن کل سطوح با استفاده از یک پوشش یکپارچه که دیوارها، کف، و سایر سطوح در تماس را پوشش می دهد، می باشد. هدف از این کار جلوگیری کامل از نشت آب به داخل یک فضای مورد استفاده یا نشت آب از سازه های نگهداری آب می باشد. در این مقاله به شرح این سیستم ها بر اساس انجمن بتن آمریکا ACI 515.1 پرداخته می شود.
سیستم های آب بندسازی بتن در وجه مثبت (نشت مثبت)
این سیستم ها در همان سمتی که فشار هیدرواستاتیک اعمال می گردد، قرار داده می شوند.
سیستم های آب بند سازی بتن در وجه منفی (نشت منفی)
این سیستم ها در سمت مخالف سطحی که فشار هیدرواستاتیک به آن وارد می شود، قرار داده می شوند.
عوامل موثر بر انتخاب سیستم های آب بندسازی بتن
معمولا آب بندسازی برای جلوگیری از نشت آب از داخل، میان و بیرون بتن تحت فشار هیدرواستاتیک، استفاده می گردد. اگر شرایط ذوب و یخبندان موجود باشد یا آب حامل مواد شیمیایی خورنده ای باشد که به بتن یا آرماتورها صدمه وارد می کنند، در این حالت مانع آب بندساز، برای جلوگیری از ورود آب به داخل بتن استفاده می گردد. زمانی که یک سطح خشک برای اعمال پوشش ها نیاز باشد، سیستم آب بندسازی در این حالت می تواند برای جلوگیری از خروج رطوبت بتن استفاده گردد. آب بندسازی همچنین برای حداقل کردن کربناته شدن یا شوره زدن ناخوشایند در بتن استفاده می گردد.
- نشت بتن به داخل و یا از میان بتن
آب ممکن است تحت نیروهای هیدرواستاتیک، گرادیان بخار آب، عمل مویینگی، باران های تحت باد و یا ترکیبی از این موارد به داخل بتن وارد گردد. این جابه جایی با وجود بتن متخلخل، ترک ها و نواقص سازه ای، یا درزهایی که به خوبی طراحی یا نصب نگردیده اند، شدت می یابد. نشت آب از سازه ها می تواند موجب آسیب سازه ای و همواره موجب آسیب به المان های سازه ها گردد. نشت آب از سازه های نگهداری آب، ممکن است موجب خرابی سازه ای یا خرابی تاسیسات مجاور این سازه ها گردد. غشاهای های آب بند ساز در وهله اول مانع از خروج آب در حالت مایع می گردند. آنها همچنین بسته به نوعشان در درجه بندی متفاوتی خروج بخار آب را هم به تاخیر می اندازند.
برای جلوگیری از خروج رطوبت از سمت بتن وآمدن به سمت مواد حساس به رطوبت، موانع آب بندسازی می بایست در سمت موادی که به رطوبت حساس هستند اجرا گردد. این می تواند از لایه لایه شدن، تاول و خراب شدن رنگهای حساس به رطوبت، پوشش دیوار و کف و چسب ها جلوگیری کند.
شوره زدگی انباشت نمک هاست که معمولا سفید بوده و روی سطح شکل می گیرند و به صورت محلول از بتن خارج شده و در اثر بخار آب، انباشت می شوند، می باشد. همچنین می تواند نمک های قابل حل باشد، نظیر سولفات ها، که از طرف خاک یا محیط به همراه آب به داخل بتن حمل می شود. این نمک ها بعدها به همراه رطوبت خود بتن به سطح اکسپوز آمده و خود را نشان می دهند. سیستم های آب بندساز از بروز این اتفاق روی سطح بتن جلوگیری می کنند.
عوامل موثر بر عملکرد سیستم های آب بند سازی بتن
یک فاکتور مهم در عملکرد سیستم های آب بند سازی، کیفیت بتن زیرآیند می باشد. یک سطح صیقلی که از کرموشدگی، فرورفتگی، شیار، سوراخها، پستی ها، ذرات سست و کثیف، روغن و سایر آلودگی های سطح عاری باشد، نیاز است تا پیوستگی ماده عایق و چسبندگی خوب آن به زیرآیند را تضمین نماید.
فاکتور دیگر تاثیرگذار بر عملکرد یک سیستم آب بندسازی، توسعه مشخصات فنی برای تعریف سیستم موردنیاز و کیفیت سیستم نصب شده می باشد. مشخصات فنی پروژه، ابزاری ارزشمند را در اختیار کارفرما، طراح، مدیر ساخت، کاربر و بازرس قرار خواهد داد تا با یکدیگر تعامل موثرتری در مراحل کار داشته باشند.
سیستم های نشت مثبت
سیستم های نشت مثبت در همان سمتی که فشار هیدرواستاتیک اعمال می گردد، اجرا می شوند. روش های کاربرد، به دو دسته سیستم های گرم اجرا و سیستم های سرد اجرا، تقسیم می شوند.
اگرچه سیستم های گرم اجرا از استفاده گسترده ای برخوردارند، شرایط میدانی، تجربه، نوع پیمانکار، ایمنی و ترجیحات شخصی ممکن است سایر سیستم های آب بندسازی را دیکته کند. سیستم های سرد اجرا ممکن است به صورت قیری یا سیستم های الاستومری دیگری باشند که به عنوان یک رول یا ورق جامد یا به عنوان ماده مایع کاربرد دارند.
سیستم های سرد اجرا زمانی که شرایط آتش سوزی یا ایجاد دود برای سازه مضر باشد، بسیار مفید بوده و کاربرد خواهند داشت. در زمان کار در ارتفاع، با توجه به سختی انتقال ابزار سیستم های گرم اجرا، استفاده از سیستم های سرد اجرا اقتصادی تر خواهد بود. اجرای سیستم های سرد اجرا بر روی سطوحی که اشکال نامنظم و پستی بلندی دارد، بسیار ساده تر از سیستم های گرم اجرا نظیر ایزوگام می باشد. سیستم های الاستومری مایع سرد اجرا، معمولا پس از سخت شدن یک در دماهای معتدل خاصیت کشسانی خوبی از خود نشان می دهند.
سیستم های نشت مثبت سرد اجرا و الزامات اجرایی آنها
سیستم های قیری سرد اجرا معمولا از مواد قیری یا الاستومری یا ترکیبی از هردو تشکیل شده و روش اجرایی مشابه سیستم های گرم اجرا دارند به نحوی که یا مایعی هستند که سخت می شوند یا به صورت ورقه هایی هستند که چسبانده می شوند. سیستم های سرداجرای قیری عمدتا به صورت امولسیونی اجرا گردیده و معمولا به منظور پوشش دهی سازه ها در زمانی که با خاک مرطوب در تماس هستند پیشنهاد می گردد. پس از سخت شدن به هیچ وجه در آب حل نمی شوند.
- سیستم های الاستومری با اجرای مایع
مواد الاستومری مایعاتی هستند که با استفاده از قلم مو، غلتک، برس، ماله یا اسپری استفاده می شوند. هنگامی که سخت می شوند، یک فیلم تشکیل می دهند که در برابر آب و بسیاری از مواد شیمیایی دیگر مقاوم است. در ASTM D1566 یک الاستومر به عنوان یک "ماده درشت مولکولی که پس از تغییر شکل اساسی در اثر تنش ضعیف و رهایی تنش به سرعت به ابعاد و شکل اولیه باز می گردد." تعریف شده است.
هر کدام از این سیستم ها دستورالعمل اجرایی خاصی دارد که مختص همان سیستم می باشد. برخی از این مواد نیازمند یک مش یا الیاف به منظور تقویت نیاز دارند. برخی نیز فقط در ترک ها نیازمند تقویت با مش و الیاف می باشند. کاربر همواره می بایست از دستورالعمل های تامین کننده به منظور اجرا پیروی نماید. در هرموقعیتی نیز اگر شرایط اجرای ماده روشن نباشد، می بایست این مورد از طریق تولیدکننده پیگیری گردد. اما دستورالعمل اجرایی آماده سازی زیرآیند در بخش سوم ACI 515.1 آمده است.
شرایط محیطی نظیر دمای محیط، بارش و رطوبت می تواند کیفیت اجرا و در نهایت عملکرد سیستم را تحت تاثیر قرار دهد. زیر یک دمای معین بسیاری از مواد برای تشکیل یک لایه با ضخامت صحیح بسیار ویسکوز شده و چسبندگی به زیرآیند نیز کاهش می یابد. همچنین رشد مشخصات مکانیکی نیز به درستی صورت نمی پذیرد. همچنین بار می تواند ماده را از سطح شستشو دهد. تولیدکننده ماده حتما می بایست تمهیدات لازم و شرایط محیطی را در دستورالعمل های خود قید نماید. پس از پوشش دهی درزهای انبساطی طبق ACI 504 درزبندی می شوند.
مواد تخصصی شرکت آبادگران:
شرکت صنایع شیمیایی ساختمان آبادگران در راستای تامین مواد تخصصی آب بندی نشت مثبت، آب بند های پلیمری ABAFLEX-FCW و آب بند های پلیمری ABAFLEX-ECO را به منظور پوشش دهی مخازن، استخرها و کلیه سازه های هیدرولیکی که تحت فشار هیدرو استاتیک هستند و پوشش امولسیونی قیری E.M.COAT 90-B را برای آب بندی سازه های مدفون در برابر حملات سولفاتی و کلراتی محلول در آب موجود در خاک را طراحی نموده است.
