چالش های اجرایی در ساخت استخرها

استخرهای بتنی سازه هایی جهت نگهداری و حفظ مایعات می باشند. با توجه به این که بتن به دلیل دانه‌بندی اجزا، مقادیر آب مصرفی، نسبت اجزای سازنده و نحوه اختلاط جسمی متخلخل و نفوذ پذیر است،  نشت و افت مایع به دلیل نفوذ پذیری بتن باید مورد کنترل قرار گیرد. طبق استاندارد BS 8102 در رابطه با نفوذ دراستخرها و سازه های ذخیره آب، احتمال خوردگی آرماتورها وجود خواهد داشت که این امر منجر به ترک و خرد شدن پوشش بتنی می گردد. هیچ سازه بتنی به طور کامل آب بند نخواهد بود مگر اینکه غشای مقاومی برای آببندی کف و دیوار اجرا گردد. بررسی توزیع فشار مایعات در کف و عمق استخر می تواند  امری مهم در شناسایی میزان نفوذ آب در عمق بتن باشد. طرح اختلاط مناسب جهت آب بندی و استفاده از مصالح مناسب و همچنین اجرا از مواردی می باشند که می توانند کیفیت نهایی استخر را ضمانت نمایند، زیرا وجود کوچکترین ضعف و ترک و یا عدم پوشش در این سازه ها، خسارات جبران ناپذیری را به بار خواهد آورد. طبق استاندارد BS 8102 در رابطه با نفوذ دراستخرها و سازه های ذخیره آب، احتمال خوردگی آرماتورها وجود خواهد داشت که این امر منجر به ترک و خرد شدن پوشش بتنی می گردد. این نکته نیز حائز اهمیت است که هیچ سازه بتنی به طور کامل آب بند نخواهد بود مگر اینکه غشای مقاومی برای آن مهیا گردد تا قادر باشد، که به بهترین نتایج آب بندی در سمت دیوارها و کف دست یابد.

روش های آب بندی استخر

به طور کلی آب بندی استخرهای بتنی در دو مرحله آب بندی اولیه و ثانویه انجام می شود.

• آب بندی پیش از بتن ریزی استخر که می تواند از طریق ذرات بتن انجام گردد به گونه ای که ذرات بتن خود سد راه نفوذ و عبور مایعات را می گردند و همچنین میتواند از طریق مسدود کردن درز های اجرایی در حین بتن ریزی انجام گیرد، که آب بندی اولیه نامیده می شود. این روش به عنوان راححت ترین و اقتصادی ترین روش آب بندی محسوب می گردد.

1- افزودنی های بتن

استفاده از افزودنی بتن (از قبیل ژل های میکرو سیلیس و روان کننده ها و واتر پروف بتن) و تغییر طرح اختلاط بتن با کاهش نسبت آب به سیمان، کاهش عیار سیمان و افزایش و سهولت در متراکم شدن بتن و نیز تسریع زمان گیرش نقش بسیار مهمی را در تراکم و کاهش لوله های مویین در نتیجه نفوذ ناپذیری بتن ایفا می‌کند.

2-واتر استاپ

اجرای صحیح بتن به دلیل جلوگیری از نشت و عبور آب مهم‌ترین عامل در آب بندی بتن می باشد. زیرا با کیفیت ترین مصالح از نظر ساختاری و طرح اختلاط با اجرای غلط و ایجاد درز سرد نمی تواند هیچگونه تاثیری در آب بندی بتن داشته باشد.

یکی از کارهای اجرایی استفاده از واتر استاپ در مقاطع قطع بتن ریزی است. واتر استاپ ها با هدف جلوگیری از درزهای سرد و اجرایی و مقاطع قطع بتن ریزی مورد استفاده قرار می گیرند.

• با وجود آب بندی اولیه و رعایت تمامی اصول اجرایی در حین ساخت، در اکثر موارد به دلایلی همچون وجود آب در ساختار بتن، استخر کاملا آب بند و نفوذ ناپذیر نمی گردد. برای رفع این مشکل و همچنین طول عمر دوام سازه پس از ساخت از روش‌ها و محصولات متعددی برای آب ‌بندی استخر وجود دارد و جزء آب بندی ثانویه محسوب می گردند که در ادامه به آن‌محصولات و کاربرد آن ها اشاره می‌شود:

3-  نفوذگر بلور ساز پودری

یکی از روش‌های پیشرفته در آب ‌بندی استخر، استفاده از پودر نفوذگرکریستال ساز است؛ این محصول در مورد استخرهای بتنی، با نفوذ در داخل لوله های مویین بتن بسیار مؤثر عمل می‌کند، همچنین این روش آب‌بندی یکی از روش‌های مقرون به صرفه محسوب می گردد. کریستال‌ها به دلیل نفوذ قابل توجه درعمیق‌ترین نقاط بتن، به خوبی قادر به محافظت از استخرها در برابر آسیب‌های مربوط به نفوذ آب و مواد شیمیایی می باشند. در این روش پودر با آب مخلوط می‌شود و به ماده‌ای قوی و مؤثر برای محافظت و نگه‌داری از استخر تبدیل می‌شود. علاوه بر آن این محصول قابلیت نفوذ بسیار زیاد در بتن و خود ترمیم شوندگی ترک ها و نیز مقاوم در برابر یون های مخرب و املاح خورنده می باشد.

4- آب‌بند پلیمری

از دیگر روش‌های رفع نفوذ پذیری و نگه‌داری از استخرها استفاده از آب‌بندهای پلیمری است که یکی از محبوب‌ترین روش‌ها در زمینه آب بندی استخر می باشند. این محصول دو جزئی بر پایه سیمان و رزین آکریلیک می باشد که به دلیل غیر سمی بودن و مقاومت در برابر تابش اشعه خورشید و ضد جلبک و خزه بودن و مقاوم در برابر یخ زدگی و نمک ها، و نیز جلوگیری از نشت های مثبت و منفی می‌توان آن را جزء روش‌های قابل توجه در محافظت از استخرها به شمار آورد.

انعطاف پذیری بسیار زیاد، دوام و طول عمر طولانی و چسبندگی زیاد به بتن از دیگر خواص واثرات این محصولات می باشد.

5- آنی گیر

گاهی فشارهایی نظیر فشار های هیدرو استاتیکی در استخرها  سبب ایجاد ترک ‌های کوچک و بزرگی درون استخر می گردند، که برای رفع این مشکل از نوعی ملات آب بند کننده فوری بر پایه سیمان جهت عایق‌بندی استفاده می گردد. درواقع استفاده از آنی گیر به دلیل گیرش سریع و بهره برداری سریع و سهولت در اجرا یکی از رایج‌ترین روش‌های اب بندی در این زمینه است.

6- چسب کاشی

در این مقاله به روش ها و همچنین محصولات مختلفی اشاره شد که در آب بندی استخر کاربرد دارند؛ یکی دیگر از این روش‌های آب بندی استخر توسط چسب کاشی می باشد. لازم بذکر است که انتخاب نوع مناسب و نحوه اجرای صحیح آن می تواند در جلوگیری از نفوذ آب به سازه استخر موثر باشد. چسب کاشی مخلوطی از مواد سیمانی به همراه افزودنی های پلیمری تشکیل شده است، که ماهیت آب بند کننده دارد و در موارد مختلفی از جمله آب‌بندی استخر مورد استفاده قرار می‌گیرد. از دیگر مزیت‌های روش استفاده از چسب کاشی اه می‌توان به سهولت اجرا و سمی نبودن آن اشاره نمود.

7- پودر بندکشی

پس از کاشی کاری استخر می توان نسبت به بند کشی کاشی ها اقدام نمود. این محصول به عنوان اتصال کاشی ها مورد استفاده قرار می گیرد. پودر بند کشی علاوه بر چسبندگی بسیار بالا و استحکام، اهمیت بسیار ویژه ای در زیبایی و راحتی بیشتر در اجرا و صرفه جویی در زمان نیز دارد.

8-ماستیک پلی یورتان

یکی دیگر از محصولات آب بندی استخر ها ماستیک پلی یورتان می باشد . این محصول با چسبندگی فوق العاده زیاد به انواع مصالح ساختمانی و انعطاف پذیری در دمای بسیار زیاد و یخبندان، بدون شره و غیر سمی بودن برای کنترل درز های انبساطی یا ژوئن و آب بندنمودن درزها در استخرها و مخازن آب و همچنین درزبندی لوله ها مورد استفاده قرار می گیرد.

9- چسب  بتن اپوکسی

یکی از روش‌های نفوذ ناپذیری استخر ، آب‌بندی با چسب بتن اپوکسی است؛ اگرچه این روش از مهم‌ترین راه حل ‌ها در این زمینه به حساب نمی آید، اما روشی رایج می باشد. مصرف این چسب بتن قادر به رفع نشتی و نفوذ آب در خیس و نمدار می باشد و قابلیت تزریق در ترک ها را نیز دارد.

امروزه روش های متفاوتی برای آب بندی سازه های بتنی و بتن وجود دارد که هر یک بسته به وضعیت آنها می توانند به کار گرفته شود.